Những năm gần đây, biến đổi khí hậu và hiện tượng El Nino kéo dài, phức tạp đã ảnh hưởng trực tiếp đến khí hậu Việt Nam, bao gồm cả Thừa Thiên Huế. Điều này có tác động đến việc trồng và chăm sóc cây mai vàng xứ Huế (Hoàng Mai Huế), đảm bảo cây phát triển tốt, nở hoa đẹp và đúng thời điểm Tết, đáp ứng nhu cầu chơi xuân của người dân Huế và du khách. Việc chăm sóc đúng cách quanh năm là điều cần thiết để đảm bảo cây mai đáp ứng được mong đợi của người yêu thích và khách thăm quan. Sẽ rất thất vọng nếu Tết đến mà không có những cánh hoa mai vàng năm cánh của xứ Huế. Việc chăm sóc cây mai đòi hỏi người trồng và người yêu thích (người làm vườn) phải có kỹ năng và kinh nghiệm trong việc bón phân, tưới nước, phòng trừ sâu bệnh, tỉa cành, tạo dáng và canh thời gian nở hoa đúng dịp Tết. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể làm được điều này, đặc biệt trong điều kiện thời tiết hiện tại khó lường.
Để giúp những chậu mai vàng đẹp nhất chăm sóc cây mai vàng, bài viết này chia sẻ một số kỹ thuật và kinh nghiệm chăm sóc cây trước, trong và sau Tết.
1. Chăm Sóc Cây Hoàng Mai Trước Tết:
Để có một chậu mai Hoàng Mai nở đúng dịp Tết, người trồng cần chú ý bốn yếu tố từ đầu tháng 11 âm lịch để quyết định thời điểm tuốt lá và chế độ chăm sóc hợp lý:
Điều Kiện Bên Ngoài Để Mai Hoàng Nở Hoa:
- Ánh sáng: Cường độ ánh sáng càng mạnh thì quá trình nở hoa càng nhanh và ngược lại.
- Nhiệt độ: Hoàng Mai chỉ nở hoa khi nhiệt độ không khí trên 20°C.
- Dưới 18°C kết hợp với cường độ ánh sáng yếu, Hoàng Mai sẽ không nở hoa.
- Ở 22-28°C với cường độ ánh sáng bình thường (tương đương 500.000 – 700.000 lux ánh sáng mặt trời), hoa nở 10-12 ngày sau khi nụ chính bung vỏ.
- Trên 28°C kết hợp với cường độ ánh sáng mạnh, hoa nở 6-8 ngày sau khi nụ chính bung vỏ.
- Độ ẩm: Độ ẩm đất và không khí cao sẽ thúc đẩy quá trình nở hoa và ngược lại. Độ ẩm đất thích hợp là 70-75%.
- Yếu tố dinh dưỡng: Dinh dưỡng cân bằng (đạm, lân, kali) kết hợp với ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm phù hợp đảm bảo hoa nở bình thường. Thừa đạm làm chậm quá trình nở hoa.
Quan Sát Sự Phát Triển Của Cây Mai Qua Lá:
- Nếu lá còn xanh và nụ còn nhỏ (hơi dài và nhọn), điều này cho thấy thừa đạm hoặc cây bị tuốt lá giữa năm. Trong trường hợp này, quan sát nụ và tuốt lá sớm hơn bình thường. Đặt chậu ở điều kiện ánh sáng tốt nhất, và bón phân NPK (10-30-30 hoặc 6-30-30) mỗi 7-10 ngày bằng cách phun lên lá hoặc tưới vào chậu theo hướng dẫn trên bao bì. Tránh bón phân vào những ngày mưa và lạnh.
- Nếu lá già và đang chuyển vàng với nụ to, tròn, giảm ánh sáng bằng cách sử dụng lưới đen (giảm 30-50% ánh sáng) hoặc đặt chậu ở nơi có bóng râm. Tưới đủ nước vào những ngày nắng và ngăn ngừa ngập úng trong điều kiện mưa. Bón phân NPK (30-30-30) mỗi 7-10 ngày theo hướng dẫn để giữ lá xanh và trì hoãn sự rụng lá, tuốt lá muộn hơn bình thường.
- Nếu lá đã già nhưng vẫn còn xanh, và nụ lớn, bầu dục, duy trì chăm sóc bình thường: đảm bảo đủ ánh sáng, nhiệt độ không khí 24-28°C, độ ẩm đất 70-75%, và tuốt lá vào thời điểm bình thường.
Quan Sát Tuổi Nụ Và Quyết Định Thời Điểm Tuốt Lá:
Trong điều kiện thời tiết bình thường, mai vàng khủng nhất việt nam thường tuốt lá từ 30-45 ngày trước Tết khi nụ lớn và tròn.
- Nếu lá xanh đậm và nụ lớn, tuốt lá vào khoảng 15-20 tháng 11 âm lịch.
- Nếu nụ lớn và lá già vàng, tuốt lá vào khoảng 25-30 tháng 11 âm lịch.
- Nếu lá bình thường già xanh và nụ vừa, tuốt lá vào khoảng 20-25 tháng 11 âm lịch.
Theo Dõi Thời Tiết Và Chăm Sóc Chậu Sau Khi Tuốt Lá:
Sau khi tuốt lá, chăm sóc cây mai để đảm bảo nụ chính bung vỏ khoảng ngày 18-20 tháng 12 âm lịch, và hoa bắt đầu nở vào khoảng 28-30 tháng 12 âm lịch.
- Trong điều kiện thời tiết bình thường: Đảm bảo điều kiện ánh sáng bình thường, nhiệt độ 24-28°C và độ ẩm đủ để hoa nở đúng dịp Tết.
- Trong thời tiết nắng nóng với nhiệt độ trên 30°C: Điều này sẽ làm nở hoa sớm. Giảm ánh sáng bằng lưới đen hoặc đưa chậu vào trong nhà, hạ nhiệt độ không khí xuống 24-26°C, và hạn chế tưới nước vào thân và nụ.
- Trong thời tiết lạnh: Hoàng Mai sẽ nở muộn hơn Tết. Tăng cường độ và thời gian chiếu sáng bằng ánh sáng mặt trời và bóng đèn sợi đốt (50-75W) đặt cách đỉnh 40-60cm, tưới nước ấm (30-32°C) 4-6 lần mỗi ngày vào thân và nụ. Trong thời tiết lạnh, mưa nhiều, chăm sóc chậu trong nhà kính bằng tre và nhựa trong suốt, kết hợp chiếu sáng bằng đèn sợi đốt, phun nước ấm và quạt sưởi bổ sung.
2. Chăm Sóc Cây Mai Trong Tết Để Giữ Hoa Nở Đẹp:
Để đảm bảo chậu mai đẹp và mang lại không khí hài hòa cho năm mới, đặt chậu ở vị trí nổi bật với ánh sáng và thông thoáng đầy đủ, tưới đủ nước, và đảm bảo chăm sóc thuận tiện trong dịp Tết. Tránh đặt chậu gần đèn công suất cao, có thể làm hoa nở nhanh và tàn, dẫn đến héo úa và cháy cành.
Theo Trung Tâm Dự Báo Khí Tượng Thủy Văn Trung Ương, trong tháng 12 âm lịch năm nay, các tỉnh từ Trung Trung Bộ trở vào nam dự kiến có mưa ít, lượng mưa thấp hơn trung bình, và nhiệt độ cao hơn trung bình từ 0.5 đến 1.5°C. Người làm vườn cần chú ý chăm sóc và kiểm soát kịp thời.
Bạn có thể tham khảo bài viết: chậu mai vàng
3. Chăm Sóc Cây Hoàng Mai Sau Tết:
Để đảm bảo cây mai phát triển khỏe mạnh vào đầu năm, người làm vườn cần làm như sau:
- Cắt bỏ toàn bộ nụ, hoa, và quả, tỉa các cành không hiệu quả (cành hư hại, thừa, bệnh) trước ngày 20 tháng 1 âm lịch.
- Đặt cây ở vị trí có đủ không gian để phát triển, bón phân cân đối theo nhu cầu của cây, tưới nước đủ để duy trì độ ẩm, ngăn ngừa ngập úng, kiểm soát sâu bệnh, tỉa cành, tạo dáng cây, bổ sung đất mới và thay chậu nếu cần.
Đảm bảo cây mai nhận đủ ánh sáng và không gian, vì cây ưa ánh sáng. Đặt chậu ở những vị trí có thể nhận được ánh sáng mặt trời nhiều. Khi chuyển cây từ trưng bày trong nhà dịp Tết ra vườn, dần dần làm quen cây với ánh sáng bằng cách sử dụng lưới đen giảm 30-50% ánh sáng trong 5-7 ngày đầu, sau đó dần tăng dần cường độ chiếu sáng. Tránh đặt chậu ở những khu vực có nhiều cây khác cạnh tranh ánh sáng.
